ترمز اتومبیل | راهنمای کامل سیستم ترمز خودرو

ترمز اتومبیل چیست و چرا اهمیت دارد؟

ترمز اتومبیل یکی از حیاتی‌ترین بخش‌های ایمنی در هر خودرو است که وظیفه آن کاهش سرعت یا توقف کامل وسیله نقلیه در هنگام نیاز است. بدون عملکرد صحیح سیستم ترمز، حتی قوی‌ترین و پیشرفته‌ترین خودروها هم به تهدیدی جدی برای جان راننده، سرنشینان و سایر افراد تبدیل می‌شوند.
سیستم ترمز، با ایجاد اصطکاک بین اجزای متحرک و ثابت خودرو، انرژی حرکتی را به گرما تبدیل کرده و مانع ادامه حرکت می‌شود. این فرآیند به ظاهر ساده، نیازمند هماهنگی دقیق بین ده‌ها قطعه مکانیکی، هیدرولیکی و در بسیاری از خودروها، الکترونیکی است.

اجزای اصلی سیستم ترمز اتومبیل

ترمز اتومبیل

سیستم ترمز اتومبیل شامل قطعاتی است که در کنار هم، فرآیند ترمزگیری را انجام می‌دهند. آشنایی با این اجزا می‌تواند در درک بهتر عملکرد و عیب‌یابی ترمز به راننده کمک کند:

پدال ترمز: نقطه شروع ترمزگیری که توسط پای راننده فشار داده می‌شود.
بوستر ترمز: تقویت‌کننده نیروی واردشده توسط راننده.
پمپ اصلی ترمز: تولید فشار هیدرولیکی برای انتقال نیرو به چرخ‌ها.
لوله‌ها و شلنگ‌های ترمز: رساندن فشار هیدرولیکی به هر چرخ.
کالیپر ترمز: نگه‌دارنده لنت و اعمال فشار به دیسک یا کاسه.
لنت ترمز: ایجاد اصطکاک با دیسک یا کاسه برای کاهش سرعت.
دیسک یا کاسه ترمز: چرخان بوده و با لنت اصطکاک ایجاد می‌کند.
روغن ترمز: مایع انتقال‌دهنده فشار در سیستم هیدرولیکی.

در خودروهای پیشرفته‌تر، اجزای الکترونیکی مانند سنسورهای ABS، سیستم ESP و ترمز پارک برقی نیز به این مجموعه اضافه می‌شوند.

انواع سیستم‌های ترمز اتومبیل

ترمز خودروها در دو نوع اصلی طراحی می‌شود که هر کدام مزایا و کاربرد خاص خود را دارند:

۱. ترمز دیسکی

در این نوع ترمز، لنت‌ها به دیسکی که روی چرخ نصب شده می‌چسبند. این سیستم عملکرد سریع‌تر، خنک‌کاری بهتر و قدرت ترمزگیری بیشتری دارد. بیشتر خودروهای مدرن در محور جلو یا هر چهار چرخ از ترمز دیسکی استفاده می‌کنند.

۲. ترمز کاسه‌ای

در ترمزهای کاسه‌ای، لنت‌ها داخل کاسه‌ای گرد قرار دارند که به چرخ متصل است. این نوع بیشتر در چرخ‌های عقب خودروهای اقتصادی استفاده می‌شود. هزینه تعمیر کمتر، اما خنک‌کاری ضعیف‌تری نسبت به ترمز دیسکی دارد.

سیستم‌های پیشرفته ترمز در خودروهای امروزی

با پیشرفت فناوری، ترمز اتومبیل دیگر به سیستم مکانیکی محدود نیست. امروزه خودروها به فناوری‌های هوشمندی مجهز شده‌اند که عملکرد ترمز را بهبود می‌بخشند:

ABS (ترمز ضد قفل): جلوگیری از قفل شدن چرخ‌ها در ترمزهای شدید.
EBD (توزیع الکترونیکی نیروی ترمز): توزیع هوشمند فشار بین چرخ‌ها.
BA (کمک ترمز اضطراری): افزایش فشار ناگهانی در ترمزهای بحرانی.
ESP (کنترل پایداری الکترونیکی): کنترل مسیر خودرو در پیچ‌ها.
Auto Hold: نگه داشتن خودرو در شیب بدون نیاز به فشردن پدال ترمز.

این سیستم‌ها همگی بخشی از مجموعه ایمنی فعال خودرو محسوب می‌شوند و در بهبود کنترل خودرو نقش کلیدی دارند.

علائم خرابی سیستم ترمز اتومبیل

ترمز اتومبیل اگر دچار مشکل شود، با نشانه‌های مختلفی هشدار می‌دهد. مهم‌ترین علائم خرابی ترمز عبارتند از:

کاهش محسوس قدرت ترمزگیری
صدای سوت یا ساییدگی هنگام ترمز
لرزش در پدال ترمز
تغییر شکل یا نرم شدن پدال
روشن شدن چراغ هشدار ترمز یا ABS
کشیده شدن خودرو به یک سمت هنگام ترمز
بالا رفتن بیش‌ازحد زمان یا فاصله توقف

نادیده گرفتن این علائم ممکن است منجر به سانحه‌ای جبران‌ناپذیر شود. در صورت مشاهده هر یک از این نشانه‌ها، خودرو باید فوراً به تعمیرگاه تخصصی منتقل شود.

رایج‌ترین ایرادات ترمز اتومبیل

در ادامه، برخی از متداول‌ترین خرابی‌هایی که در سیستم ترمز رخ می‌دهد آورده شده است:

تمام شدن لنت ترمز: رایج‌ترین علت کاهش ترمزگیری
خرابی دیسک یا کاسه ترمز: تاب برداشتن یا ترک‌خوردگی باعث لرزش می‌شود
نشتی روغن ترمز: افت ناگهانی فشار و خطر عدم ترمزگیری
خرابی بوستر یا پمپ اصلی: نیاز به نیروی زیاد برای ترمزگیری
هوا گرفتن سیستم ترمز: باعث نرم شدن پدال و کاهش عملکرد می‌شود
خرابی سنسورهای ABS یا یونیت الکترونیکی

در اکثر موارد، بازدید دوره‌ای می‌تواند از بروز این مشکلات جلوگیری کند.

نکاتی برای نگهداری بهتر از ترمز اتومبیل

برای افزایش عمر مفید ترمز و حفظ ایمنی رانندگی، رعایت نکات زیر توصیه می‌شود:

هر ۲۰ هزار کیلومتر لنت‌ها را بررسی کنید
روغن ترمز را طبق توصیه کارخانه (معمولاً هر ۲ سال) تعویض کنید
ترمزهای ناگهانی و شدید را به حداقل برسانید
در مسیرهای طولانی از دنده معکوس برای کاهش سرعت استفاده کنید
صدای غیرعادی را جدی بگیرید و سریع بررسی کنید

اهمیت تعویض به‌موقع لنت ترمز

یکی از مهم‌ترین اقدامات نگهداری در سیستم ترمز، تعویض به‌موقع لنت ترمز است. اگر لنت بیش‌ازحد ساییده شود:

دیسک ترمز آسیب می‌بیند و نیاز به تراش یا تعویض پیدا می‌کند
فاصله توقف افزایش می‌یابد
صدای ناهنجار ایجاد می‌شود
ایمنی کلی خودرو به خطر می‌افتد

برای همین، بهتر است از قطعات اصلی و لنت‌هایی با استاندارد بالا استفاده کنید و علائم ساییدگی را جدی بگیرید.

تعمیر ترمز اتومبیل

تعویض بموقع روغن ترمز،از خرابی لوازم وقطعات سیستم ترمز جلوگیری کنیدحداقل دوسال یکبار،روغن ترمز اتومبیل تان را تعویض کنید

سفارش تعمیربلوکABSترمز
و انواع بوسترترمزهای یکبارمصرف،
پرسی و پرچی ازسراسرکشور
پذیرفته میشود

ترمز در اکثر مواقع درست عمل می کند اما در برخی مواقع، ترمز زیر پا خالی می شود و پدال بیش از حد پایین می رود
شایع ترین علل بروز آن:
در صورتیکه خودرو شما سیستم ABS داشته باشد، علت یا خرابی بلوک ABS است و یا خرابی پمپ اصلی ترمز.
در صورتیکه خودرو شما سیستم ABS نداشته باشد، علت آن خرابی پمپ اصلی ترمز است.

در هنگام ترمز کردن، پدال بیش از حد پایین می رود.
شایع ترین علل بروز آن:

  • پمپ ترمز خراب شده
  • سیستم ترمز هوا گرفته
  • روغن ترمز رطوبت گرفته
  • کاسه چرخها رگلاژ نیستند
  • ترمز زیر پا سفت است، راحت پایین می رود، ولی عملکرد خوبی ندارد

شایع ترین علل بروز آن:

  • خرابی بوستر
  • چرب شدن دیسک ها
  • هنگام حرکت، از چرخها صدای سوت شنیده می شود.

شایع ترین علل بروز آن:
صدای سوت از چرخهای جلو در سرعت های پایین، احتمالا به دلیل کیفیت پایین لنت ها است.
در اتومبیل پراید، صدای سوت از چرخهای جلو می تواند به دلیل تمام شدن لنتها باشد.
هنگام ترمز گرفتن، خودرو به یک طرف کشیده می شود.

شایع ترین علل بروز آن:
اگر بالاتر از 20 کیلوتر بر ساعت، با گرفتن ترمز، خودرو به یک طرف کشیده می شود (به راست یا به چپ) , و تا رها کردن پدال ترمز ادامه پیدا

می کند، معمولترین دلیل آن عدم توازن در اعمال نیروی ترمز به چرخهای راست و چپ است، که در اثر:

خراب شدن پمپ اصلی ترمز،
درست کار نکردن سیلندر ترمز چرخها،
نشتی روغن از سیلندر ترمز چرخها،
چرب شدن یکی از دیسکها با روغن و گریس یا …

پدال ترمز بسیار سفت است، سخت پایین می رود و قدرت و گیرایی ترمز ضعیف است، (که به آن چوب شدن ترمز می گویند)،
شایع ترین علل بروز آن:
احتمال خراب شدن بوستر ترمز وجود دارد،

سوالات متداول

  1. چرا ترمز اتومبیل صدای سوت می‌دهد؟ معمولاً به دلیل ساییدگی بیش‌ازحد لنت، وجود گرد و غبار، یا استفاده از لنت بی‌کیفیت است.
  2. چه زمانی باید روغن ترمز تعویض شود؟ به‌طور متوسط هر ۲ سال یا ۴۰ هزار کیلومتر، اما اگر رنگ آن تیره یا شیرابه‌مانند شده باشد، زودتر تعویض شود.
  3. آیا ترمزهای دیسکی بهتر از کاسه‌ای هستند؟ بله، ترمز دیسکی خنک‌کاری بهتری دارد، سریع‌تر واکنش می‌دهد و در ترمزهای شدید عملکرد بهتری نشان می‌دهد.

سخن پایانی

ترمز اتومبیل اصلی‌ترین ضامن امنیت سرنشینان خودرو و سایر کاربران جاده است. نقص در سیستم ترمز می‌تواند به یکی از پرهزینه‌ترین و خطرناک‌ترین اتفاقات منجر شود. شناخت ساختار و اجزای این سیستم، توجه به علائم خرابی، انجام سرویس‌های دوره‌ای و استفاده از قطعات با کیفیت، مهم‌ترین اقداماتی هستند که هر راننده‌ای باید انجام دهد.
اگر مدتی است صدای غیرعادی از ترمز می‌شنوید، پدال نرمی دارید یا حس می‌کنید خودرو به خوبی نمی‌ایستد، منتظر نمانید؛ بازرسی سیستم ترمز را در اولویت قرار دهید. حفظ سلامت ترمز اتومبیل، یعنی حفظ جان خود و عزیزانتان در هر مسیر.

لطفا امتیاز دهید

بدون دیدگاه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *