فرمان ماشین | راهنمای کامل آشنایی با سیستم فرمان خودرو
فرمان ماشین چیست و چه نقشی در خودرو دارد؟
فرمان ماشین یکی از اساسی‌ترین اجزای خودرو برای هدایت و کنترل مسیر حرکت است. این سیستم امکان چرخاندن چرخ‌های جلو (و در برخی خودروها چرخ‌های عقب) را برای تغییر جهت خودرو فراهم می‌کند. اگر سیستم فرمان دچار مشکل شود، رانندگی دقیق و ایمن عملاً غیرممکن خواهد شد.
سیستم فرمان ماشین به‌ظاهر ساده است، اما در واقع مجموعه‌ای از قطعات مکانیکی، هیدرولیکی یا الکترونیکی است که به‌صورت هماهنگ عمل می‌کنند. در نتیجه شناخت این سیستم و آگاهی از عملکرد، انواع، ایرادات و نحوه نگهداری آن برای هر راننده‌ای ضروری است.
اجزای اصلی سیستم فرمان ماشین
هر سیستم فرمان خودرو از اجزای مختلفی تشکیل شده است که هماهنگ با هم کار می‌کنند تا چرخها در جهت موردنظر راننده بچرخند. مهم‌ترین اجزای سیستم فرمان ماشین عبارتند از:
انواع سیستم فرمان ماشین
سیستم فرمان در خودروهای مختلف بسته به نوع طراحی، کلاس خودرو و تکنولوژی ساخت به سه دسته اصلی تقسیم میشود:
۱. فرمان مکانیکی
این سیستم ساده‌ترین و قدیمی‌ترین نوع فرمان است که در خودروهای قدیمی به‌کار می‌رفت. هیچ نیروی کمکی ندارد و تمام نیرو توسط راننده تأمین میشود. امروزه استفاده از آن منسوخ شده است.
۲. فرمان هیدرولیک
در این نوع فرمان، از یک پمپ هیدرولیک و روغن مخصوص برای افزایش قدرت و کاهش سختی فرمان استفاده میشود. بیشتر خودروهای تولید داخل ایران از فرمان هیدرولیک بهره می‌برند. این سیستم نیازمند سرویس دورهای و تعویض روغن فرمان است.
۳. فرمان برقی (EPS)
جدیدترین نوع سیستم فرمان که در خودروهای مدرن به‌کار میرود. نیروی کمکی با استفاده از یک موتور برقی تأمین میشود. این نوع فرمان سبک‌تر، دقیق‌تر و هوشمندتر است و نیاز به روغن یا پمپ ندارد. همچنین مصرف سوخت را کاهش میدهد.
عملکرد فرمان ماشین چگونه است؟
زمانی که راننده غربیلک فرمان را می‌چرخاند، این حرکت از طریق ستون فرمان به جعبه فرمان منتقل میشود. جعبه فرمان حرکت دورانی را به حرکت خطی تبدیل می‌کند و از طریق میل فرمان و سیبکها، چرخ‌های جلو (یا در برخی خودروها، چرخ‌های عقب نیز) به سمت دلخواه راننده می‌چرخند. در فرمان‌های هیدرولیکی یا برقی، نیروی کمکی وارد شده باعث کاهش فشار بر راننده و افزایش دقت کنترل میشود.
علائم خرابی فرمان ماشین
مشکلات فرمان، معمولاً با علائم مشخصی همراه هستند که نباید آن‌ها را نادیده گرفت. در صورت بروز هر یک از علائم زیر، باید سیستم فرمان خودرو بررسی شود:
این علائم ممکن است مربوط به مشکلات در جعبه فرمان، سیبکها، کمک فرمان، یا حتی تنظیم نبودن چرخها باشد.
شایع‌ترین مشکلات سیستم فرمان ماشین
در ادامه به مهم‌ترین ایرادات رایج در سیستم فرمان اشاره می‌کنیم:
نکات کلیدی برای افزایش عمر فرمان ماشین
با رعایت برخی نکات ساده می‌توان طول عمر سیستم فرمان خودرو را افزایش داد و از خرابی‌های پرهزینه جلوگیری کرد:
چه زمانی باید فرمان ماشین تنظیم شود؟
اگر خودرو به یک طرف کشیده میشود یا فرمان هنگام رانندگی در مسیر مستقیم کج به‌نظر می‌رسد، به احتمال زیاد مشکل از تنظیم نبودن فرمان یا زاویه چرخها است. در این مواقع، تنظیم فرمان (Alignment) در مراکز تخصصی انجام میشود. این فرآیند شامل:
تنظیم فرمان علاوه بر افزایش کنترل و راحتی رانندگی، از سایش نامنظم لاستیک‌ها نیز جلوگیری می‌کند.
چه خودروهایی از فرمان برقی استفاده می‌کنند؟
بسیاری از خودروهای جدید از فرمان برقی بهره می‌برند. این سیستم سبک‌تر، کم‌مصرف‌تر و هوشمندتر از فرمان هیدرولیک است. خودروهایی مثل پژو ۲۰۷ جدید، هایما S5، دنا پلاس توربو اتومات، مزدا ۳، کیا سراتو، هیوندای النترا، تویوتا کرولا و اکثر خودروهای وارداتی مجهز به فرمان برقی هستند.
فرمان‌های برقی در کنار سیستم‌های پیشرفته مانند کنترل پایداری، رانندگی خودکار و تشخیص خط مسیر بهتر عمل می‌کنند و بیشتر با فناوری‌های روز هم‌خوانی دارند.
خرید فرمان ماشین
سیستم فرمان ماشین یکی از اساسی ترین بخش های تشکیل دهنده هر اتومبیل است که ارتباط میان خودرو و سرنشین
را برای کنترل کردن آن فراهم می کند.
فرمان خودرو از جمله بخش‌هایی است که راننده به صورت مداوم در حال کار کردن با آن است. بنابراین توجه به آن از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است
و عملکرد مناسب آن علاوه بر راحتی راننده باعث ایجاد حس امنیت و عملکرد دقیق خودرو میشود.
سخت ترین و دشوارترین بخش رانندگی پارک کردن خودرو درشهرها و خیابانهای شلوغ است واگر راننده تسلط کافی نداشته باشد
باعث تصادف و یا بروز ترافیک سنگین می شود،تکنولوژی مثل همیشه برای حل این مشکل پیش قدم شده ،با طراحی یک جعبه فرمان هوشمند
برقی و نصب رادار در 4 طرف خودرو و یک سیستم هوشمند که اصطلاحا به آن سیستم اتوپارک میگویند.راننده با توقف
در نزدیکی جای خالی برای پارک و زدن دکمه اتوپارک، سیستم با در دست گرفتن فرمان کمی به جلو
میرود تا بتواند فرمان را بطور اتوماتیک بچرخاند وبه داخل پارک برود وبعد با یک عقب وجلو فاصله اش را با خودروهای
جلو وعقب توسط رادارها تنظیم کند رادار ها با فرستادن امواج به اشیاء اطراف ومحاسبه زمان برگشت امواج فاصله اش
را با خودرو عقب وجلو تشخیص میدهد و با دادن اطلاعات به سیستم اتوپارک کار را تمام می کند
در خودرو 405، پارس و سمند، وقتی موتور خاموش است، با تکان دادن فرمان به سمت چپ و راست، بصورت سریع
صدای “تق تق” شنیده می شود.
شایع ترین علل بروز آن:
فرمان اتومبیل شما نیاز به واشر بندی دارد.
یا سیبک و یا قرقری فرمان اتومبیل ایراد دارد.
احتمال دارد که پیچهای جعبه فرمان شل باشند.
اگر این صدا در حالت روشن بودن موتور نیز شنیده شود، بوش های جک هیدرولیک فرمان ایراد دارد.
بسیاری از خودروهای هیوندای دارای سیستم فرمان برقی(EPS) می باشند که در این نوع خودروها قابلیت انتخاب
حالت عملکرد فرمان در شرایط مختلف جاده به عنوان یک آپشن بر روی خودرو نصب می گردد. به این معنا
که میزان حساسیت فرمان یا به اصطلاح عام ،نرم بون یا سفت بودن فرمان بنا به انتخاب
راننده قابل تغییر است.
سوالات متداول
- چرا فرمان خودرو سفت میشود؟ معمولترین دلیل، کم بودن یا نشت روغن هیدرولیک در خودروهای دارای فرمان هیدرولیک است. در خودروهای دارای فرمان برقی، ممکن است موتور برقی یا فیوز آن آسیب دیده باشد.
- آیا لرزش فرمان در سرعت بالا طبیعی است؟ خیر. لرزش فرمان نشانهای از مشکلات در بالانس چرخها، خرابی سیبکها یا دیسک ترمز تابدار است و باید بررسی شود.
- آیا فرمان ماشین نیاز به سرویس دورهای دارد؟ بله، بررسی روغن هیدرولیک، تنظیم زوایای فرمان و بازدید از جعبه فرمان در سرویسهای دورهای توصیه میشود.
سخن پایانی
فرمان ماشین نه‌تنها ابزاری برای تغییر مسیر خودرو است، بلکه نقش حیاتی در ایمنی، راحتی و کنترل خودرو دارد. عملکرد صحیح این سیستم تضمین‌کننده رانندگی نرم، دقیق و ایمن است. شناخت اجزای فرمان، علائم خرابی، انواع سیستم‌ها و روش‌های نگهداری، به رانندگان کمک می‌کند از بروز خرابی‌های پرهزینه و خطرناک جلوگیری کنند.
فراموش نکنید که مشکلات سیستم فرمان معمولاً با علائم هشداردهنده همراه هستند. اگر هرگونه لرزش، صدا یا سفتی غیرعادی در فرمان خودرو احساس کردید، این علائم را نادیده نگیرید. بازدید و تعمیر به‌موقع فرمان ماشین نه‌تنها عمر مفید خودرو را افزایش میدهد، بلکه آسودگی و ایمنی در رانندگی را برای شما به‌همراه دارد.
بدون دیدگاه